Ἀποριῶν λύσις
Τὸ πρωῒ τοῦ Μ. Σαββάτου ἔχει ἀναστηθεῖ (ἑορτολογικῶς) ὁ Κύριος;
π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου
Ἐτέθη τὸ ἐρώτημα:
«Τὸ πρωῒ τοῦ Μ. Σαββάτου ἔχει ἀναστηθεῖ (ἑορτολογικῶς) ὁ Κύριος;»
Ἀπάντησις. Τί εἶναι ἐκεῖνο ποὺ ψάλλουμε (τελοῦμε) τὸ πρωῒ τοῦ Μ. Σαββάτου, στὶς ἐνορίες τοὐλάχιστον;
Ὁ Θεὸς θέτει ἀθλήματα, ὁ διάβολος πειρασμοὺς
π. Δημητρίου Ν. Θεοδωροπούλου
Ἐτέθη τὸ ἐρώτημα:
«Σπρώχνει ὁ Θεὸς τὸν ἄνθρωπο στὴν ἄκρη μιᾶς δυσκολίας;»
Ἡ ἀφορμὴ ἐδόθη ἀπὸ κειμενάκι ποὺ κυκλοφορεῖ στὸ διαδίκτυο ὑπὸ μορφὴν εἰκονιδίου. Ἀναφέρει χαρακτηριστικά.
«Ὅταν ὁ Θεὸς σὲ σπρώχνει στὴν ἄκρη μιᾶς δυσκολίας, ἐμπιστεύσου τον ἀπόλυτα. Γιατὶ δύο πράγματα θὰ σοῦ συμβοῦν: ἢ θὰ σὲ πιάσει τὴν ὥρα ποὺ θὰ πέφτεις, ἢ θὰ σὲ μάθει θὰ πετᾶς!»
Ὡραῖο ὄντως κειμενάκι, ποὺ προτρέπει νὰ ἔχουμε ἐμπιστοσύνη στὴν πρόνοια τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος ποτὲ δὲν μᾶς ἐγκαταλείπει.
Δυσκολεύει μόνον λίγο ἐκεῖνο ποὺ λέει ὅτι ὁ Θεὸς σπρώχνει τὸν ἄνθρωπο σὲ δυσκολίες, τὸν βάζει δηλαδὴ σὲ πειρασμούς. Εἶναι δυνατὸν ὁ Θεός, ποὺ τόσο ἀγαπᾶ τὸν ἄνθρωπο, νὰ τὸν σπρώχνει στοὺς πειρασμούς καὶ τὶς δυσκολίες; Αὐτὸ εἶναι τὸ ἐρώτημα.
⁂
Ἔχουν λεχθεῖ πολλὰ πάνω σ’ αὐτὸ τὸ ζήτημα καὶ μάλιστα ἀπὸ μεγάλους ἁγίους τῆς Ἐκκλησίας μας· τόσα πολλά, ποὺ θὰ χρειαζόταν σελίδες ἀμέτρητες μόνο καὶ μόνο γιὰ νὰ τὰ ἀναφέρουμε, ὄχι καὶ γιὰ νὰ τὰ σχολιάσουμε.
Ἡ μικρὴ καὶ ταπεινὴ δική μας παρέμβαση ἐδῶ δὲν ἔχει ἄλλον σκοπὸ ἀπὸ τὸ νὰ προτείνει τὴν προσέγγιση τοῦ μεγάλου αὐτοῦ θέματος ὑπὸ μίαν συγκεκριμένη ὀπτικὴ γωνία, βιβλικὴ ἐξάπαντος.
Ἂν ἀνατρέξουμε (καὶ πάντα αὐτὸ θὰ πρέπει νὰ κάνουμε) στὴν ἀρχέγονη πηγὴ τῆς γνώσεως, ποὺ εἶναι ἡ ἱερὰ Βίβλος, θὰ διαπιστώσουμε ὅτι αὐτὸς ποὺ πειράζει δὲν εἶναι ὁ Θεός, ἀλλὰ ὁ διάβολος, ὁ ὁποῖος καὶ πειράζων καλεῖται γιὰ τὸν λόγο αὐτόν, καὶ πειραστής.
Ὁ Θεὸς εἶναι αὐτὸς ποὺ ἐξ ἀρχῆς θέτει στὸν ἄνθρωπο, ὄχι ἕνα πειρασμό, ἀλλὰ ἕνα ἄθλημα. Ὅταν «ἔθετο αὐτὸν ἐν τῷ παραδείσῳ τῆς τρυφῆς», ὅταν τὸν ἔβαλε δηλαδὴ μέσα στὸν παράδεισο τῆς εὐτυχίας καὶ τῆς μακαριότητος, «ἐνετείλατο αὐτῷ λέγων· ἀπὸ παντὸς ξύλου τοῦ ἐν τῷ παραδείσῳ βρώσει φαγῇ, ἀπὸ δὲ τοῦ ξύλου τοῦ γινώσκειν καλὸν καὶ πονηρόν, οὐ φάγεσθε ἀπ᾿ αὐτοῦ· ᾗ δ᾿ ἂν ἡμέρᾳ φάγητε ἀπ᾿ αὐτοῦ, θανάτῳ ἀποθανεῖσθε»[1]. Τοῦ ἔδωσε, τοὺς ἔδωσε καλύτερα, τὴν ἐντολὴ (ἄθλημα) νὰ τρῶνε ἐλεύθερα ἀπὸ τοὺς καρποὺς ὅλων τῶν δένδρων (ξύλων), ἐκτὸς ἀπὸ ἐκείνους τοῦ «γινώσκειν καλὸν καὶ πονηρόν». Μὲ ἁπλᾶ λόγια, ἀπ’ ὅλα μποροῦσαν νὰ τρώνε, ἐκτὸς ἀπὸ ἕνα.
Ἀλλὰ πρὸς τί αὐτὴ ἡ ἀπαγόρευση;
Πρῶτον, ἔπρεπε νὰ συνειδητοποιήσει ὁ ἄνθρωπος (ἄνδρας καὶ γυναῖκα) ὅτι δὲν εἶναι ἄναρχος, ἀλλὰ ὑπὸ ἀρχήν.
Δεύτερον, ἔπρεπε νὰ ἀσκήσει τὴν ἐλευθερία του, ποὺ ἐκφράζεται στὰ ἔλλογα ὄντα (ἀνθρώπους καὶ ἀγγέλους) μὲ τὸ ναὶ ἢ τὸ ὄχι — ὁ ἄνθρωπος διάλεξε τὸ δεύτερο!
Τρίτον, ἔπρεπε νὰ ἀσκηθεῖ στὴν ὑπερβατικότητα, ἡ ὁποία καὶ ἀνταποκρίνεται στὴν ὑπαρκτική του ἀποστολὴ ὡς κορωνίδος τῆς δημιουργίας — εἶναι, μὲ ἁπλᾶ λόγια, τὸ ἔργο ποὺ τοῦ δόθηκε νὰ φέρει εἰς πέρας. Ὅταν λέει ἡ Γραφὴ «ἔθετο αὐτὸν ἐν τῷ παραδείσῳ τῆς τρυφῆς, ἐργάζεσθαι αὐτὸν καὶ φυλάσσειν», αὐτὸ ἐννοεῖ, νὰ τὸν φυλάττει ἀπὸ τὴν φθορὰ καὶ τὸν θάνατο καὶ νὰ ἐργάζεται γιὰ τὴν σωτηρία του, τὴν ὑπέρβαση δηλαδὴ αὐτῆς ἀκριβῶς τῆς φθορᾶς καὶ τοῦ θανάτου. Μὲ ἄλλα λόγια, ἀνέθεσε ὁ Θεὸς στὸν ἄνθρωπο τὴν ὑψηλὴ ἀποστολὴ νὰ ὁδηγήσει τὴν κτίση ὁλάκερη ἀπὸ τὴν «κατὰ φύσιν» κατάστασή της στὴν «ὑπὲρ φύσιν» — ἐκεῖνος βέβαια τὴν ὁδήγησε στὴν «παρὰ φύσιν»· ἀλλ’ ὢ τῆς φιλανθρωπίας σου, παντελεήμων Κύριε, τὴν ὁδηγεῖς πλέον εἰς τὴν σωτηρίαν καὶ θέωσίν της σὺ ὁ νέος Ἀδάμ!
Αὐτὰ λοιπὸν ἔκανε ὁ ἀγωνοθέτης Θεός, γιὰ τοὺς λόγους ποὺ πρὶν ἀνέφερα καὶ ὄχι γιὰ νὰ μᾶς παιδεύει φυσικὰ ἢ νὰ κάνει χάζι μαζί μας.
Ὁ δὲ ἀρχηγὸς τῆς πονηρίας τί ἔκανε; Πλησίασε τὴν γυναῖκα καὶ τῆς εἶπε· «τί ὅτι εἶπεν ὁ Θεός, οὐ μὴ φάγητε ἀπὸ παντὸς ξύλου τοῦ παραδείσου;» — γιατί ὁ Θεὸς εἶπε νὰ μὴ φᾶτε ἀπὸ κανένα καρπό; Ἡ δὲ γυνὴ «τσίμπησε», κατὰ τὸ κοινῶς λεγόμενον, καὶ ἄνοιξε διάλογο μαζί του. Ἔπεσε δηλαδὴ στὴν παγίδα / πειρασμὸ τοῦ διαβόλου. Τὰ παρακάτω εἶναι γνωστά[2].
Ποιὸ τώρα τὸ συμπέρασμα; Ὅτι ὁ Θεὸς ἔθεσε τὸ ἄθλημα, ὁ δὲ διάβολος τὸν πειρασμό.
Μά, θὰ πεῖ κανείς· καὶ τότε γιατί λέμε στὴν Κυριακὴ προσευχὴ τὸ «μὴ εἰσενέγκης ἡμᾶς εἰς πειρασμόν»;
Νὰ μὴν ἐπιτρέψει τὸν παρακαλοῦμε· νὰ μὴν ἐπιτρέψει στὸν διάβολο· νὰ μᾶς φυλάει ἀπὸ τοὺς πειρασμοὺς τοῦ κόσμου· καὶ ἀπὸ ἐκείνους εἰς τοὺς ὁποίους μᾶς ρίχνει ὁ ἴδιος ὁ ἑαυτός μας. Διότι τρεῖς ἐχθροὺς ἔχει ὁ ἄνθρωπος: τὸν διάβολο, τὸν ἑαυτόν του καὶ τὸν κόσμον (κοσμικὸ φρόνημα). Ὁ δὲ Θεὸς ἐνεργεῖ κατ’ εὐδοκίαν, ἀλλὰ καὶ κατὰ παραχώρησιν (παραχωρεῖ, ἐπιτρέπει τοὺς πειρασμούς· δὲν τοὺς θέλει, ὅμως τοὺς παραχωρεῖ, πρὸς ὠφέλειαν δική μας πάντοτε). Ὁ Θεὸς βγάζει μέσα ἀπὸ τὸ μαῦρο ἄσπρο, μέσα ἀπὸ τοὺς πειρασμοὺς νίκες, μέσα ἀπὸ τὴν ἁμαρτία ἀρετή. Εἶναι αὐτὸς ποὺ ἔβγαλε μέσα ἀπὸ τὸν τάφο τὴν ζωή!
Μετὰ τὴν βάπτισή του, ποὺ θὰ γιορτάσουμε μεθαύριο, «ὁ Ἰησοῦς «ἀνήχθη εἰς τὴν ἔρημον ὑπὸ τοῦ Πνεύματος, πειρασθῆναι ὑπὸ τοῦ διαβόλου»[3]. Βλέπετε! Τὸ Πνεῦμα τὸν ὁδήγησε στὴν ἔρημο γιὰ νὰ πειρασθεῖ ἀπὸ τὸν διάβολο! Καὶ τί θὰ ποῦμε· ὅτι τὸ Πνεῦμα τὸν ὁδήγησε στὸν πειρασμό; Μὴ γένοιτο! Τὸν ὁδήγησε στὸ στάδιο τῆς ἀθλήσεως. Ἐκεῖ ὁ Ἰησοῦς ἐπέτυχε τριττὴ νίκη (hat-trick)!
Ὁ Θεὸς εἶναι ἀπείραστος κακοῦ. Μὴ τοῦ φορτώνουμε ἐνέργειες ποὺ ἀνήκουν σὲ μᾶς ἢ στὸν διάβολο. Ἀρκετὰ πῆρε πάνω στὸ σταυρό, μὴ τοῦ ἐπισωρεύουμε κι ἄλλα — καὶ δὲν ἐννοῶ τὶς ἁμαρτίες, τὰ πάθη, τὶς ἀδυναμίες μας· ἐννοῶ τὴν ἄδικη γνώμη μας γιὰ ἐκεῖνον· διότι τὸν ἀδικοῦμε στ’ ἀλήθεια, ὅταν τὸν κάνουμε μέτοχο, ἢ μᾶλλον πρωτεργάτη, πειρασμικῶν ἐνεργειῶν. Αὐτὴ δὲν εἶναι ὀρθόδοξη ἀντίληψη. Εἶναι ξενόφερτη. Καθ’ ἡμᾶς, ὁ Θεὸς θέτει ἀθλήματα, ὄχι πειρασμούς.
Δόξα τῷ ἀθλοθέτῃ Θεῷ!
