- ΠΡΩΤΟΠΡΕΣΒΥΤΕΡΟΥ
ΔΗΜΗΤΡΙΟΥ Ν. ΘΕΟΔΩΡΟΠΟΥΛΟΥ
Γενικοῦ Ἀρχιερατικοῦ Ἐπιτρόπου
Ἱερᾶσ Μητροπόλεωσ Θεσσαλιώτιδοσ καὶ Φαναριοφερσάλων
Προϊσταμένου Ἱ. Ν. Ἁγ. Γεωργίου Καρδίτσης 
«Οὐ γὰρ ἐν ρήμασιν ἡμῖν, ἀλλ’ ἐν πράγμασιν
ἡ ἀλήθειά τε καὶ ἡ εὐσέβεια, κατὰ τὸν θεολόγον Γρηγόριον.
Περὶ δογμάτων δὲ καὶ πραγμάτων τὸν ἀγῶνα ποιοῦμαι.
Κἄν τις ἐπὶ τῶν πραγμάτων ὁμοφωνῇ, πρὸς τὰς λέξεις οὐ διαφέρομαι».
(Λόγοι ἁγ. Γρηγορίου Παλαμᾶ εἰς τὸν συνοδικὸν τόμον τοῦ 1351)
Στὸ ἐρώτημα τί εἶναι αἵρεσις δὲν βρίσκω πιὸ εὔγλωτη ἀπάντηση ἀπὸ τὸ κείμενο ποὺ εὐθὺς παραθέτω[*].
*
«Ἂς ὑποθέσουμε ὅτι ἐμφανίζεται κάποιος ποὺ ἰσχυρίζεται πὼς μητρικὴ ἀγάπη σημαίνει μιὰν ἄτεγκτη αὐστηρότητα καὶ ἄγριο καθημενινὸ ξυλοδαρμὸ τοῦ παιδιοῦ. Ὅλοι ὅσοι ἔχουμε διαφορετικὴ ἐμπειρία τῆς μητρικῆς ἀγάπης θὰ διαμαρτυρηθοῦμε γι’ αὐτὴ τὴ διαστρέβλωση καὶ θὰ τῆς ἀντιτάξουμε ἕναν ὁρισμὸ τῆς δικῆς μας ἐμπειρίας: Γιὰ μᾶς ἡ μητρικὴ ἀγάπη εἶναι στοργή, τρυφερότητα, φροντίδα, συνδυασμένα ὅλα αὐτὰ μὲ συνετὴ καὶ οἰκοδομητικὴ αὐστηρότητα.
Ὣς τὴ στιγμὴ ποὺ ἐμφανίστηκε ἡ παραποίηση τῆς ἀλήθειας γιὰ τὴ μητρικὴ ἀγάπη, δὲν εἶχε ὑπάρξει ἀνάγκη νὰ ὁρίσουμε τὴν ἐμπειρία μας. Ἡ μητρικὴ ἀγάπη ἦταν γιὰ ὅλους μας κάτι αὐτονόητο, μιὰ βιωματικὴ γνώση ἀντικειμενικὰ ἀπροδιόριστη κι ὅμως κοινὰ κατανοητή. Ἡ ἀνάγκη τοῦ ὁρίου - ὁρισμοῦ εἶναι συνάρτηση τῆς ἀπειλῆς, νὰ ἀρχίσει νὰ θεωρεῖται μητρικὴ ἀγάπη κάτι ἄλλο ἀπὸ αὐτὸ ποὺ ὅλοι πιστεύουμε.
Ὅμως ὁ ὁρισμὸς ἁπλῶς σημαίνει - ἐπισημαίνει τὰ ὅρια τῆς ἐμπειρίας μας, δὲν μπορεῖ νὰ τὴν ὑποκαταστήσει. Ἕνας ἄνθρωπος ποὺ δὲν γνώρισε ποτὲ στὴ ζωή του τὴ μητρικὴ ἀγάπη (ἀπὸ ὀρφάνια ἢ ὅποιο ἄλλο λόγο), μπορεῖ νὰ ξέρει τὸν ὁρισμό, ἀλλὰ δὲν γνωρίζει τὴν ἴδια τὴ μητρικὴ ἀγάπη. Μὲ ἄλλα λόγια: ἡ γνώση τῶν διατυπώσεων καὶ ὁρισμῶν τῆς ἀλήθειας δὲν ταυτίζεται μὲ τὴ γνώση τῆς ἴδιας τῆς ἀλήθειας. Γι’ αὐτὸ καὶ ἕνας ἄθεος μπρορεῖ νὰ ἔχει μάθει καὶ νὰ ξέρει καλὰ ὅτι ὁ Θεὸς τῆς Ἐκκλησίας εἶναι τριαδικός, ὅτι ὁ Χριστὸς εἶναι τέλειος Θεὸς καὶ τέλειος ἄνθρωπος, ἀλλὰ αὐτὸ δὲν σημαίνει καὶ ὅτι γνωρίζει αὐτὲς τὶς ἀλήθειες».
*
Τί εἶναι λοιπὸν ἡ αἵρεση; Διαστρέβλωση τῆς ἐμπειρίας, παραποίηση τῆς αὐτονόητης ἀλήθειας, διαφοροποίηση τῆς βιωματικῆς γνώσεως, ποὺ εἶναι ἀντικειμενικὰ ἀπροδιόριστη, ὅμως κοινὰ κατανοητή.
Τί εἶναι ὁ αἱρετικός; Κάποιος ποὺ δὲν γνώρισε, γιατὶ ποτὲ δὲν βίωσε· γιατὶ ποτέ, ἐν τέλει, δὲν ἀγάπησε.
[*] Εἶναι ἀπὸ τὸ βιβλίο τοῦ Χρ. Γιανναρᾶ, ἀλφαβητάρι τῆς πίστης, ἐκδ. Δόμος, Ἀθῆναι 2006 (ἐπανέκδ.), σελ. 33. Βλ. καὶ ἄρθρο μας Δόγμα καὶ δογματισμὸς (menu· ΚΕΙΜΕΝΑ Θεολογικὰ - Δογματικά, 2).
